Գառնիկ Ասատրյան. «Ուղղամիտ մարդուն ես սիրում եմ»

ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի Իրանագիտության ամբիոնի վարիչ Գառնիկ Ասատրյանին շատ ուսանողներ գիտեն որպես ազնիվ ու նվիրյալ գիտնականի, սակայն քչերին է ծանոթ, թե ինչպիսին է Գառնիկ Ասատրյան մարդը, ինչպիսի ուղի է անցել մինչև Մայր բուհի Իրանագիտության ամբիոնի վարիչ դառնալը: Այս անգամ մեզ հետ զրուցել  ու անկեղծացել է հենց ինքը՝ Գառնիկ Ասատրյանը:

- Ինչպիսի՞ն էր ուսանողն այն ժամանակ, երբ Դուք էիք դեռ ուսանող: Այժմ ուսանողներն ի՞նչ տեսակի են: Ներկա տարբերությունները դրական, թե՞ բացասական եք գնահատում:

- Դրանք տարբեր ժամանակներ էին: Իմ ժամանակվա ուսանողը մի քիչ այլ գաղափարախոսական հենքի վրա էր ձևավորված: Այդ ուսանողներն այլ ժամանակի ծնունդն էին: Բնականաբար, գաղափարախոսությունները տարնբեր են այստեղ, բայց ընդհանուր առմամբ նույնն է ուսանողության բնույթը, էությունը: Զգալի տարբերություն առանձնապես ես չեմ նկատում:

- Այսինքն, չկա՞ տարբերություն ժամանակակից ուսանողների և Ձեր ժամանակների ուսանողության միջև, որը Դուք դրական կամ բացասական եք գնահատում:

- Այսօրվա ուսանողների մեջ բացասականը թերևս այն է, որ չափից դուրս նյութական են, իսկ մեր ժամանակ այդպես չէր: Դա էլ հավանաբար ժամանակի հրամայականն է:

- Դասախոսների մասին ի՞նչ կասեք: Ձեր ժամանակների դասախոսների դասավանդման ոճը ինչպիսի՞ն էր: Մերօրյա դասախոսների դասավանդման ոճի համեմատ ի՞նչն էր ուրիշ:

- Ոճը, ցավոք սրտի, համարյա նույնն է մնացել, տարբերություն չկա: Բացի իհարկե որակից, այն էլ որոշ չափով, մնացածը նույնն է: Որակը որոշ չափով փոխվել է, որովհետև նոր ժամանակներ են այսօր: Բնականաբար, գիտության նոր ձեռքբերումներ են տեղի ունեցել, նոր հեռանկարներ են բացվել: Այդ իմաստով որակի առումով մի քիչ փոխվել է դասախոսության ընդհանուր ձևաչափը, բայց նույնն է դասավանդման ոճը, ամեն ինչը նույնն է:

- Պարո՛ն Ասատրյան, ինչպիսի՞ ուսանող եք եղել: Ինչո՞վ եք տարբերվել Ձեր հասակակիցներից: Կպատմե՞ք այդ մասին:

- Ես այն մարդկանցից եմ, որ հենց փոքր հասակից էլ այն բնագավառին եմ նվիրված եղել, որով այժմ զբաղվում եմ, այսինքն՝ ես այն ժամանակ ունեի հստակ տեսլական՝ ինչով պիտի զբաղվեմ, և ըստ այդ տեսլականի գծագրած ուղով էլ գնում էի: Եվ սովորում էի, և գրականություն էի կարդում, և կապեր ունեի Մոսկվայի, Սանկտ-Պետերբուրգի այդ ժամանակվա տարբեր գիտնականների հետ: Այդ ամենը դեռևս  ուսանող եղած ժամանակ էր: Այսինքն՝ ես չէի սահմանափակվել Երևանի պետական համալսարանով, այլ դուրս էի եկել: Բայց միևնուն ժամանակ ուսանողական կյանքով էի զբաղվում, ուրախ ու ակտիվ կյանք էի վարում:

- Ներկայիս ուսանողը, ըստ Ձեզ, ինչպիսի՞ն պետք է լինի, որ Դուք համարեք իրեն լավ ուսանող, այսինքն՝ Ձեզ համար լավ ուսանողն ո՞վ է:

- Լավ ուսանողը նա է, ով լավ սովորում է, ունի հեռանկար, տեսլական, հստակ պատկերացնում է իր ապագան, գիտի՝ ինչ բնագավառով է զբաղվում, սիրում է իր գործը և նվիրված է գործին: Սա ամենակարևոր բանն է: Եվ, իհարկե, ընդունակ մարդ է: Այդ ուսանողը արդեն իսկ լավ ուսանող է:

- Դա ընդհանրապես: Եթե խոսենք զուտ մեր ֆակուլտետի ուսանողի մասին, օրինակ՝ արևելագետ ուսանողը Ձեզ համար ինչպիսի՞ն պետք է լինի, ինչպիսի՞ հատկանիշներ պիտի ունենա, որ համարեք լավ արևելագետ ուսանող:

- Լավ ուսանողը բացի այն, որ լավ պիտի սովորի, իմանա՝ ինչ է անում, նաև պետք է ունենա հետաքրքրություն և որոշ չափով ազգային լիցք կրի, հիմնարար հայացքներ ունենա դեպի հայրենիքը, դա կարևոր է, այսինքն՝ ֆունդամենտալ մոտեցում ունենա դեպի հայրենիքը: Այդ իմաստով մեր ֆակուլտետի ուսանողը պետք է տարբերվի որոշ չափով:

- Ձեզ համար ավելի նախընտրելի է ինչպիսի՞ ուսանողներ ունենալ՝ նրանց, ովքեր զբաղվում են միայն գիտությամբ, միայն հասարակական գործունեությամբ, թե՞ ովքեր կարողանում են համատեղել հասարակական գործունեությունը և կրթությունը:

- Գիտեք՝ ամեն մարդ չի կարող գիտությամբ զբաղվել, այսինքն՝ բոլորի գիտությամբ զբաղվելը ճիշտ չէ և սխալ է: Ուսանողների մի փոքր մասն է զբաղվելու գիտությամբ: Այն ուսանողն է լավը, ով նախ լավ սովորում է, անկախ այն բանից, թե կզբաղվի գիտությամբ կամ չի զբաղվի, հստակ պատկերացնում է՝ ինչ է անում և որոնք են իր նպատակները, ակտիվորեն մասնակցում է հասարակական-քաղաքական կյանքին, եթե, իհարկե, կենսախինդ մարդ է: Կարծում եմ՝ դա լավ է: Այդպիսի ուսանողը լավն է:

- Խոսենք մի փոքր Ձեր ընտանիքի մասին: Կպատմե՞ք, կներկայացնե՞ք, թե ինչպիսին է այն:

- Ես ամուսնացած եմ, 3 երեխա ունեմ` 2 տղա և մեկ դուստր: Դուստրս հիմա 8-րդ դասարան է: Նա շատ է սիրում ֆիզիկան, ուզում է ֆիզիկոս դառնալ: Մեծ տղայիս անունը Մուշեղ է: Լոնդոնում է հիմա աշխատում, զբաղվում է արաբագիտությամբ, Ղուրանի ուսումնասիրությամբ: Ավարտել է համալսարանը, պաշտպանել է և կոչում ունի: Մյուս որդիս Սարգիսն է, որին գիտեք: Նա զբաղվում է ադրբեջաներենի ուսումնասիրությամբ, թուրքագիտությամբ: Ունեմ թոներ․ Մուշեղը 2 երեխա ունի՝ մեկ աղջիկ, մեկ տղա: Փոքր երեխաներ են:

- Ձեր ծնողների մասին էլ կպատմե՞ք: Ինչպիսի՞ ընտանիքում եք մեծացել:

- Իմ պապերը եկել են Խնուսի շրջանից, Ակ գավառից: Շատ հետաքրքիր է, որ մեր ընտանիքը իր գրավոր պատմությունն ունի (մոտավորապես 400 տարվա): Մենք ունենք մեր ավետարանը, որտեղ գրված է մեկ առ մեկ, թե ով ծնվեց: Մինչև հայրս հասնում է, և շատ հետաքրքիր է՝ հենց Խնուսից գնացել են Բլուր գյուղ, տարել են իրենց հետ այն Պարսկաստան, հետո այնտեղ գյուղ են հիմնադրել: Ավելի ուշ մենք եկել ենք այնտեղից Հայաստան: Ես փոքր եմ եղել, երբ եկել ենք՝ 12-13 տարեկան, հետո Լենինականում եմ սովորել: Լենինականի N28 դպրոցն եմ ավարտել, հետո ընդունվել եմ Մայր բուհ Քրդագիտության բաժին: Մի ժամանակ կար Քրդագիտության բաժին: Ավարտելուց հետո ընդունվել եմ Լենինգրադի ակադեմիայի ասպիրանտուրան: 5 տարի այնտեղ եմ սովորել, պաշտպանել եմ թեկնածուականը, հետո 1990 թ-ին պաշտպանել եմ դոկտորականը՝ դեռևս Խորհրդային միության ժամանակ, և հիմա աշխատում եմ այստեղ:

- Ի՞նչ է Ձեզ համար արևելագիտությունը:

- Ինձ համար արևելագիտությունը իմ կյանքն է: Ես արևելագիտությունը սիրում եմ: Արևելագիտությունը Արևելքի մասին հստակ աշխարհայացք է, բացի գիտությունից: Աշխարհայացքային կատեգորիա է արևելագիտությունը ինձ համար, ոչ թե միայն բնագավառ:

- Ի՞նչ գեղարվեստական գրքեր եք կարդում: Ունե՞ք սիրած գիրք, բացի մասնագիտական գրքերից, իհարկե:

- Ես ռուս գրողներից Տոլստոյին եմ շատ սիրում, հայ գրողներից սիրում եմ Րաֆֆիին, պոետներից սիրում եմ Թումանյանին և Չարենցին:

- Կոնկրետ սիրած գիրք ունե՞ք:

- Հայկական գրքերից Րաֆֆիի «Կայծեր» վեպն է, համաշխարհային գրականությունից Մարկեսի «100 տարվա մենություն»-ը, իսկ ռուսական գրականությունից Տոլստոյի «Պատերազմ և խաղաղություն»-ը:

- Ո՞վ է այն գիտնականը, որին Դուք առաջին տեղում եք դասում:

- Ես շատ եմ սիրում գերմանացի գիտնական Վիլհելմ Այլևսին: Նա արևելագետ է: Սիրում եմ մի քանիսին ևս` Մեյերին, Բարտոլոմեյին, Հյուբշմանին: Ամենից շատ սիրում եմ Այլևսին:

- Քանի՞ արևելյան երկրում եք եղել, և կա՞ մի այնպիսի երկիր, որը Ձեզ համար ամենաձգող երկիրն է:

- Ինձ համար ամենաձգող երկիրը Հայաստանն է: Եղել եմ բոլոր երկրներում, բացի Հարավարևելյան Ասիայից:

- Ինչ-որ մի խոհանոց կա՞ Ձեզ համար, որը կառանձնացնեք:

- Ես սիրում եմ հնդկական խոհանոցը, քանի որ շատ լավն է, կծու խոհանոց է: Վրացականը վատը չէ: Իրանական, արաբական խոհանոցը շատ լավն են, թուրքական խոհանոցը ևս շատ լավն է: Բոլոր երկրների խոհանոցները, բացի հայկականից, սիրում եմ:

- Ամենասիրելի ճաշատեսակը....

- Ես ամենից շատ սիրում եմ փլավ, բրնձով փլավ, հասարակ բրինձ:

- Ի՞նչ երաժշտություն եք լսում:

- Դասական երաժշտությունից սիրում եմ Մոցարտ, որը մատչելի դասական երաժշտություն է, Շոպենի որոշ գործեր, որոնք ինձ ընկալելի են, բայց սիրում եմ նաև էթնիկ երաժշտություն: Հայկական ժողովրդական երգեր եմ սիրում: Սայաթ-Նովային եմ սիրում, Ջիվանուն եմ սիրում: Ռաբիզից զզվում եմ: Բայց ասեմ՝ լավ պարում եմ ռաբիզի տակ:Ռաբիզ ասելով՝ նկատի ունեմ Թաթայի երգերը:

- Ի՞նչ խորհուրդ կտաք ուսանողությանը:

- Թող լավ սովորեն, իրար սիրեն, հեռու լինեն նախանձից: Ամենավատ բանը նախանձն է: Ես իմ մարդկային բնավորության մեջ ամենից շատ գնահատում եմ նախանձի բացակայությունը: Մարդը պիտի նախանձ չլինի, մարդը պիտի ճշմարիտ լինի, ընկերասեր լինի, երբեք չդավաճանի ընկերոջը, ուղղամիտ լինի, որը շատ կարևոր է: Ուղղամտությունը հարկավոր է. ինչ մտածում ես, պետք է ասես, չթաքցնես: Ուղղամիտ մարդուն ես սիրում եմ:

- Ձեր ընկերական շրջապատում միայն գիտնականնե՞ր են: Ունե՞ք այնպիսի ընկերներ, որոնք ընդհանրապես կապ չունեն արևելագիտության հետ, գիտության մարդիկ չեն:

- Ճակատագրի բերումով ընկերներ, որոնք հեռու են իմ բնագավառից, չունեմ: Ցավոք սրտի, որովհետև Լենինականի դասընկերներս չգիտեմ՝ ուր են գնացել, ինչ են արել: Բնականաբար, իմ ընկերները միայն այս շրջապատից են:

Աննա Կարապետյան

Դիանա Եղիազարյան

Posted in: Հարցազրույց